İzmir'de doğrudan üreticinin katılmasıyla kurulan ilk kooperatif..
O günkü adıyla Balçova İtibar ve Satış Ortaklar Sandığı...
Fotoğrafta ortadaki sarıklı zat; Müftü Cevherizade Ahmed Hamdi efendi, yanındaki siyah takım elbiseli İttihat ve Terakki İzmir katib-i mes'ûlü Celal(Bayar) Bey'dir.
"Mahmut Celal Bey, İttihat ve Terakki Fırkası adına ihracat şirketi kurmak için
girişimde bulunarak, İzmir’de ticaret hayatında başarılı olan Muammer Bey (Latife
Hanımın babası) ile birlikte ihracat ve ithalat yapan bir şirket kurmuştur. Mahmut
Celal Bey’in bu dönemde ilgilendiği diğer bir konu da kooperatifçilik olmuştur.
Kapitülasyonlar nedeniyle ekonomik girişimlerde yabancıların konumunun Türklere
göre daha uygun olduğu bir ortamda, kapitülasyonlara karşı kooperatifçiliğin bir
mukavemet noktası olduğunu değerlendirmiş, satış ve kredi kooperatifçiliği ile
ilgilenmiştir. Hem propaganda yapmak, hem de örnek bir teşkilat oluşturmak gayreti
içine girmiş, halkın verecek parası olmadığından, tüccarlardan topladığı para ile
kooperatifçiliğe başlamıştır. İzmir’deki palamut üreticileri için bir kooperatif
kurularak Rum aracıları ortadan kaldırılmış ve fiyatlar yukarıya çekilmiştir. Benzer
şekilde, “Zirai istihsal (üretim) ve istihlak (tüketim)” kooperatifi Balçova’da
kurulmuştur. Bölgeye özgü olan kuru incir, kuru üzüm, pamuk gibi ürünlerin
fiyatlarının üreticilerce belirlenmesini sağlamıştır.* "
*MİLLİ MÜCADELEDEN CUMHURBAŞKANLIĞINA KADAR CELAL BAYAR
(1919-1950) Doktora Tezi - Gültekin Kamil BİRLİK
Yorumlar
Yorum Gönder