Karşıyaka Nostalji sayfamızda kulübümüzün
“tarih-i tesisi” yani kuruluş tarihi vesilesiyle anma yazısı hazırladık. 109
yıldır kuruluş değerlerini ve amaçlarını yaşatma gayretinde olan Karşıyaka Spor
Kulübü, başarılarını ve bu bir asırlık değerleri günümüzde gençlere aşılamaya
devam ediyor. Sporda kurumsal manada öncü olan tarihimizdeki ilkleri, bilinmeyenleri
aktardığımız bu sütunlardan sizlere aktarıyoruz.
İzmir’de spor denildiği zaman öncelikle Karşıyaka’mızın ismi
ön plana çıkmaktadır. Karşıyakalı Türk gençleri, memleketin ahvaline paralel
şekilde 1912 yıllarından itibaren, levanten ve ecnebilerin tekelinde olan spora
ve özellikle futbola karşı reaksiyon göstermişlerdir.
Osmanpaşa Camii Şerifi(Ferik Osman Paşa-Günümüzde
Zübeyde Hanım’ın kabrinin bulunduğu camii) yanındaki meydanlıkta bulunan
tarla’da top koşturarak bu sahada bizde varız demişlerdir.
Tabi olarak bu
kuruluştan bahsetmeden önce genel İzmir sporu ve Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti’nden
bahsetmemiz gerekmektedir.
Kurulan Karşıyaka
Türk Mümarese-i Bedeniyye Terakki Kulübü namında örgütlenen Kaf Sin Kaf
gençleri, Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti idaresi altında 1914 yılı sonu 1915
yılı başında resmen teşkil etmişti.
Kuruluş gayesi netti: “Türklüğün
gücünü yükseltmeye çalışmak”.
İzmir’de ise II.Meşrutiyet’in ilanına kadar(1908) Türkler
arasında futbol oynanmadı desek yeridir. II. Meşrutiyet ile gelen bir çok
ıslahat hareketi, öncelikle mekteplere sporun girmesini sağladı.
İzmir İdadisi, isim değiştirerek İzmir Sultanisi
olduktan sonra, “terbiye-i bedeniye” ve “mümarese-i bedeniye”
dersleri resmi programa alındı.
O dönemde spor üzerine hoca bulmak problemdi. Selim Sırrı
(Tarcan) bey’in İzmir İdadisi’nde 1890’ların sonunda ve 1900’lerin başında
jimnastik dersleri verdiğini biliyoruz.
Araştırmalarımız sonucu Avrupa’da “Yakın Şark Bilardo
Şampiyonu” olarak ün yapan bir Ermeni aydını Melikyan hoca bulunmuş ve
mektebe alınmıştır. İşte İzmir’de futbolu ilk öğretmeye başlayan kişi Ermeni
asıllı Osmanlı vatandaşı Melikyan efendi olmuştur.
Melikyan efendi önce okulun yatılı ve gündüzlü öğrencileri
arasında iki futbol takımı kurup, onlara maçlar yaptırdı. Maçlar Göztepe
semtindeki Pelops kulübünün sahasında icra edildi.
Meşrutiyetten önce Türkler futbol oynamıyordu ancak futbol
faaliyeti levanten ve ecnebiler arasında vardı. Burada İzmir’in ilk Türk
futbolcusu olarak nitelendirebileceğimiz Talat (Erboy)’a bir
parantez açmamız gerek.
Talat bey, 1904 yılında İzmir Amerikan Kolejinde
öğrenciyken, mektebin futbol takımında futbol oynadı. Daha sonra Avrupa’da
tahsil görüp döndü. Ve dönüşünde İzmir Sultanisi Mektebi takımında oynadı.
İlerleyen zamanda İzmir Sultanisi hakkında geniş çaplı bir
yazı hazırlayacağım. Görülmemiş ve bilinmeyen bir çok bilgi ve belgeye ulaştım.
Nasip olursa bunları aktaracağız.
KARŞIYAKA ÖRGÜTLÜ MÜCADELEYE GEÇİYOR!
İzmir’de süren bu spor hareketleri ve futbol özelinde 1915
yılına kadar sürerken, Karşıyaka’da ise Karşıyakalı gençler ecnebi ve levanten
takımlarına karşı mektepler harici bir kulüp kurdular.
1912’den 1915’e kadar mekteplerde süren futbol hareketlerinin
içerisinde de bulunan Karşıyakalılar, 1912’de düzensiz gelişen spor
hareketlerine öncülük ederek, İzmir’in ilk Türk kulübünü organize ettiler.
Yazının başında da belirttiğimiz üzere, Osmanpaşa Camii
yanındaki meydanlıkta bulunan tarla’da ki biz buraya Omiros tarlası
olarak biliyoruz, zeytin ağacı gölgesinde ilk toplantısını gerçekleştirdiler.
1916 yıllarında ise kurucularının savaşlara katıldığını
bildiğimiz kulübümüz, bu süreç zarfında faaliyetlerini kısıtlamak zorunda
kaldı.
9 Eylül 1922 tarihinde işgali sona erdiren büyük kurtuluş
ile birlikte Teşrinievvel(Ekim) 1922 yılında, içerisinde eski kurucularında
bulunduğu 58 kişi, kulübü Karşıyaka Gençler Birliği adında yeniden
canlandırdı.
İzmir’de futbol dışında ilk kez yapılan sporlara
baktığımızda ise yine Karşıyaka’nın öncü olduğunu görebiliriz.
1923 yılında Atletizm ve Voleybol, 1924 yılında Tenis
ve Denizcilik, aynı yıllarda Bisiklet, Boks gibi dallarda İzmir’de
faaliyetlerini sürdürmüştür.
Haziran 1923’te Karşıyaka’da bir kulüp daha kuruldu. Yeşil Yuva
isimli bu kulüp, mektepli öğrencileri yetiştiren bir kulüp olarak Karşıyaka
gençleri tarafından kuruldu. Resmi açılışı Ağustos 1923 tarihinde oldu ve kulüp
merkezi Karşıyaka Banka Sokağında idi.
Bu kulüp adını daha sonra İdman Ocağı olarak
değiştirdi. 1927 sezonuna kadar İzmir mıntıkasında yer aldı. 1928 yılından
itibaren kulüp oyuncuları Karşıyaka Spor Kulübü’ne katıldı.
Futbolda ilk İzmir mıntıka şampiyonluğumuzu 1925-26
sezonunda aldık. İlk milli futbolcumuz yine bu tarihlerde Vahyi(Oktay) bey
olmuştu.
Vahyi bey hakkında detayları daha önceki yazılarımda ilk kez
aktarmıştım. Bilinmeyen bir başka bilgiyi ilk kez aktarırsak; 1928
Olimpiyatları’na katılan ilk Karşıyaka’lı olma ünvanı da kendisine aittir.
22 Nisan 1925 tarihinde kulüp başkanı Fikri(Altay) bey,
kulübün isminin Karşıyaka Spor Kulübü olarak değiştirildiğini tüm
İzmir’e bildirmiştir.
13 Ekim 1925 tarihinde Cumhurbaşkanı sıfatıyla ilk kez
kulübümüzü ziyaret eden Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, takdir ve
tebriklerini, şeref defterimizde büyük onurla taşımaktayız.
Eşsiz kurtarıcımız ikinci ziyaretini 24 Haziran 1926
tarihinde yaparak, Türkiye Cumhuriyeti’nde yine ilk kez bir spor kulübünü ikinci
kez ziyaret edip, onurlandırıyordu.
Tam 18 spor branşında faaliyet göstererek, İzmir’de
sporun öncülüğünü yapan tüm kurucularımızı, emek veren, iz bırakan tüm
yöneticilerimizi saygıyla anıyorum.
İzmir’de yaşadığımız ilkleri ve bilinmeyenleri zaten
yazılarımı okuyanlar biliyorlar. Karşıyaka’nın erken dönemini ortaya çıkartmaya
ve bu sütunlardan aktarmaya devam edeceğiz.
Yazımı, kurucularımızdan “Kaf Kaf Kaf Sin Sin Sin Kaf Sin
Kaf Sin Kaf” tezahüratının yaratıcısı Cemal Ahmed bey’in “Karşıyaka
Marşı” ile sonlandırmak istiyorum.
Çok yaşa şanlı Kaf Sin Kaf çok yaşa
Taç ettik gençlikte biz seni başa
Gençliği yaşatmaktır gayemiz
Kaf Sin Kaf gençleriyiz
Kalmasın kalbinde acı bir sızı
Ufkunda sallansın yeşil-kırmızı
Gençliği yaşatmaktır gayemiz
Kaf Sin Kaf gençleriyiz
Kaf Kaf Kaf, Sin Sin Sin, Kaf Sin
Kaf!
Araştırmacı : Bedri Cumhur Doğu
OKUMAK İÇİN;
Yorumlar
Yorum Gönder