 |
| Kars Mektebi |
Şimdiye kadar yapılan araştırmalarda Bornova’da Türklerin
faaliyetleri hakkında futbol özelinde çok fazla çalışma yapılmadığı aşikardır.
Bende Karşıyakalı bir sporsever araştırmacı olarak, resmi ikametimin bulunduğu
Bornova’yı ve Bornova’da Türk sporunun gelişimini araştırmak için kolları
sıvadım.
Aslında bilinen ve çeşitli akademik çalışmalara konu
olmuş(Hasan Mert; Sosyal,Ekonomik ve Kültürel Yönleriyle Bornova – Doktora
Tezi) Bornova Gençler Birliği kulübünün; kuruluşu, kurucuları, forma rengi,
ilk kadrosu ve ilk galibiyeti gibi
önemli bilgileri aktarmak ve netleştirmek için bu çalışmayı gerçekleştirdim.
Bildiğiniz üzere İzmir’de kurulan ilk Türk kulüpleri,
1910’ların başında Karşıyaka ve Altay kulüpleri ile İttihatçılar tarafından
kurulan İdman Yurdu kulübünün de aynı yıllarda faaliyette bulunduklarını daha
önceki makalelerimde aktarmıştım.
Spor severlerin bildiği üzere, Bornova’da bulunan İngiliz
kulübü 19. Yüzyılın sonlarından itibaren faaliyetlerini sürdürmektedir. Ancak
bir Türk kulübü ilk kez İzmir’in işgalden kurtuluşu sonrası 8 Ağustos 1924
tarihinde Kars Mektebi’nde bulunan Türk Ocağı himayesinde resmen teşkil
edecekti.
İlk olarak 8 Ağustos 1340(1924) tarihinde “Umum
Spor Kulüplerine” başlıklı gazete ilanı ile İzmir ve Karşıyaka spor
kulüplerinin temsilcilerini davet eden Bornova İdman Ocağı’nın resmi
açılışı yapılmıştı. İzmir’den ve Bornova’dan tren saatleri ilgili bilgi ilanda
aktarılmış, İzmir spor cemiyetine mensup kulüplerin temsilcileri çağırılmıştı.
 |
| Mahmud Esat Bozkurt ve Atatürk |
İkinci kaynağımızda Kars Mektebi’nde Ocak binasında yapılan
resmi açılışa ait bilgilerle beraber kulübün fahri başkanlığına dönemin
Adliye Vekili(Adalet Bakanı), Atatürk’ün yakın çalışma arkadaşlarından Mahmud
Esat(Bozkurt) bey’in seçildiği ve davetliler arasında İstiklal Madalyalı
kumandanlarımızdan, Ferik rütbeli İzmir Müstahkem Mevkii Kumandanı Mehmed
Emin Koral’da bulunmakta ve bir konuşma yapmaktaydı.
İlgili haber şöyle;
BORNOVA GENÇLER BİRLİĞİ
“Bornova Gençler Birliği’nin küşad(açılış) merasimi Cuma
günü saat beşte(17:00) icra edilmiştir. Merasimde Emin Paşa, Mahmud Esad,
Umur-u Hukukiye(Hukuk İşleri) Müdürü, Maarif(günümüzde Milli Eğitim) Müdürü
Ahmed Naili, Polis Müdürü Rıfat bey efendilerle daha bir çok zevat
bulunmuşlardır.
Merasime tam beşte (17:00) başlanmış, Suphi efendi spor
hakkında kısa bir nutuk irad ederek birliğin reis-i fahriliğini(fahri
başkanlığını) kabul etmelerinden dolayı Mahmud Esad bey’e teşekküratta bulunmuştur.
Mahmud Esad bey’de, gençliğin terakki(gelişme) ve
yükselmesi ve muhakkak idamesi hakkında bir nutuk iradıyla reis-i fahriyeliği
deruhte eyledi(üstlendi).”
Kulüp fiilen 8 Ağustos 1924 tarihinde kurulmuş ve artık
maçlara başlamıştı.
Ve ilk galibiyetini 24 Teşrinievvel(Ekim) 1340(1924)
tarihinde, futbolun İzmir’deki ilk temsilcilerinden olan Bornova İngiliz
Takımı’na karşı alarak bir devri sona erdirmişlerdi.
Gazete haberinde “Bornova Gençler Birliği’nin İlk ve
Şanlı Galibiyeti” olarak aktarılmıştı.
Bornova Gençler Birliği: 5
Bornova İngiliz Muhtelit Takımı: 2
Bornova Gençler Birliği - İngiliz Takımı maçına ait bilgiler
24 Ekim Cuma günü Bornova çayırında oynan maça Bornova
gençleri, Yeşil-Siyah formalarla, saat 15:00’da çıkmıştı. Bornova
İngiliz Muhtelit(Karma) takımı 15:20’de sahaya gelmişti.
Saat 15:30’da 7000 kişiyi aşkın seyirci huzurunda
başlanan maç, Bornova Gençler Birliği’nin 5-2 galibiyeti ile sonlanıyordu.
Bornova Gençler Birliği bu maça şöyle
çıkmıştı; Şükri, Tevfik, Ulvi, Abdurrahman, Adnan, Necati, İsmail, İbrahim,
Münir, Hüsni, Ahmed.
Bu kadro Bornova Gençler Birliği’nin bilinen ilk
kadrosudur.
Sonrasında ise Bornova Gençler Birliği için işler pek iyi
gitmemişti. Yazının başında belirttiğim Sayın Hasan Mert’in ilgili tezinde
şöyle aktarılmıştı:
“Bornova Gençler Birliği kurulduğu ilk yıllarda fazla
faaliyet gösterememiş bunun sonucunda Kulüp Başkanı Osman Bey eleştirilere
hedef olduğu gibi kulüpten bazı istifalar da söz konusu olmuştu. İlk olarak,
Boks Şubesi üyelerinden Necdet Bey’in de istifa ettiği öğrenildi. Bunu takip
eden günlerde kulüp idarecilerinden Hikmet Bey ve daha birçok idareci istifa
ediyordu. Buna benzer haberlerden anlaşıldığına göre Kulüp birçok zorluklar
çekmekte ve gelişmekten ziyade gerileme yaşamaktaydı. Gerçi bu kötü gidişi durdurmak
için çaba sarfedilmiyor da değildi, ilgilileri bir araya getiren toplantılar
tertip edilerek kulüp toparlanmaya çalışılıyordu.”
1931 yılına kadar gayrı federe olarak çalışan Bornovalı
gençler, 1933 yılına gelindiğinde işler istedikleri gibi gitmeyen Bornova
Gençler Birliği’ne, İzmir’in Karşıyaka’sından bir rakip gelmişti.
“Karşıyaka Spor Kulübü Bornova Lokali” olarak
Bornova’da faaliyetlerine başlayan KSK, Bornova ecnebi(İngiliz) takımları ile
maçlara başlamışlardı.
Atatürk’ün de hocası olarak kabul edilen, Bornova Gençler
Birliği kurucularından, emekli binbaşılardan Nezir bey, Haşim ve Abidin
beylerin teşebbüsleri ile Karşıyaka Spor Kulübü Bornova Lokali, Haziran 1933’de
resmen teşkil edilmişti.
İlk maçını KSK İkinci takımı ile yapan Bornova Lokali,
Bornova’da spora hareket getirmişti. Bornova sporculuğunu yükseltmeye çalışan KSK
Başkanı Rifat bey ve çeşitli üyeler de açılışta ikramlarda bulunmuşlardı.
1937 yılına kadar faaliyetlerini sürdüren Bornova Gençler
Birliği ve KSK Bornova Lokali İzmir valisi Fazlı Güleç’in İzmir
genelinde almış olduğu karar ile İzmir’deki 8 spor kulübünün 3 kulübe
düşürülmesi kararını alarak, KSK ve Bornova takımları Yamanlar Spor adı
altında birleşmişlerdi. Kulüp merkezi Karşıyaka Halk Evi olacak şekilde
Yamanlar Spor resmen ortaya çıkmıştı.
İzmir’in kurtuluşuna müteakiben 1940’lara kadar olan kısımda,
sporun gelişimi için çalışan Bornova Gençler Birliği’ni, KSK Bornova Lokalini
ve Yamanlarspor’a dönüşümünü aktarmaya çalıştık. Bornova’da Türk futbolunun
bilinmeyenlerini ilk kez aktardık. İzmirli spor severlere keyifli okumalar
dilerim.
Araştırmacı-Yazar Bedri Cumhur Doğu
Yorumlar
Yorum Gönder